استراتژی بینالمللی شدن شرکتهای کشاورزی خارجی چین
به گزارش پیمانکار به نقل از خبرنگار مهر، پروژههای کشاورزی جمهوری خلق چین در راستای «استراتژی بینالمللی شدن»، با هدف سرمایهگذاری مشترک، ادغام و تملک با شرکتهای معتبر بینالمللی تشویق میشوند. دولت چین با تسهیل مشارکت شرکتها، بهویژه شرکتهای دولتی، در پروژههای خارجی، این روند را تسریع بخشیده است.
حسین شیرزاد، تحلیلگر حوزه توسعه کشاورزی، در یادداشتی اختصاصی برای خبرگزاری مهر، ادغام و تملک (A&M) را به عنوان ابزاری استراتژیک در سطح حاکمیت شرکتی و عاملی مؤثر در ایجاد ارزش در اقتصاد کشاورزی چین معرفی کرده است. به گفته او، این رویکرد نقطه عطفی در فعالیتهای سرمایهگذاری خارجی کشاورزی چین به شمار میرود.
شرکتهای دولتی چینی با اتکا به توان مالی خود، اقدام به خرید شرکتهای اروپایی-آمریکایی کردهاند و انقلاب دیجیتالی و بیوتکنولوژی نیز این روند را تسهیل کردهاند. در دور اول سرمایهگذاریهای چینی در ۲۰ سال گذشته، تمرکز اصلی بر تولید غلات برای تأمین نیاز بازار داخلی چین بود، که ناشی از هشدارهای مربوط به افزایش قیمتهای جهانی غلات در سالهای ۲۰۰۷-۲۰۰۸ بود. با توجه به اهمیت سویا به عنوان مهمترین غله وارداتی چین، بخشی از سرمایهگذاریها بر روی تولید سویا در آمریکای جنوبی متمرکز شد.
با این حال، استراتژیهای سرمایهگذاری خارجی چین اکنون از خرید زمین به سمت ادغام و خرید زنجیرهای از شرکتها تغییر کرده است. در حال حاضر، شرکتهای چینی به دنبال خرید داراییهای مرتبط با زنجیره تأمین، از جمله انبارها، کارخانههای فرآوری، امکانات بندری و مشارکت در تجارت محصولات تولیدی هستند، تا نفوذ خود را بر قیمتها، بهویژه در زمینه بذور و نهادهها، افزایش دهند.
وزارت کشاورزی و امور روستایی چین معتقد است که عقبماندگی در فناوریهای پرورش بذر و تجاریسازی، نقطه ضعف اساسی در توانایی این کشور برای تأمین امنیت غذایی است. با این حال، دولت چین قصد ندارد صرفاً به فناوریهای خارجی برای رفع این مشکل تکیه کند. تلاشها برای تسریع پرورش بیولوژیکی، ویرایش ژن و زیستشناسی مصنوعی توسط شرکتهای چینی از طریق تحقیق و توسعه، اکتساب و احتمالاً دستیابی به مالکیت معنوی (IP) برای تولید دانههای چینی برای کشاورزی چین در حال انجام است. در حال حاضر، بذرهای داخلی ۹۵ درصد از کل بذرهای کاشته شده در کشور را تشکیل میدهند و دولت قصد دارد این میزان را حفظ کند.
دولت چین با تعیین اهداف و محرکهای صنعتی، بودجه دولتی را به سمت خودکفایی و نظارت مستمر هدایت میکند. مقامات چینی، با تأکید بر امنیت غذایی به عنوان یک اولویت اساسی، بذرها را «نیمههادیهای جدید» مینامند.
سرمایهگذاری چین در بخش کشاورزی در دو دهه گذشته به سرعت افزایش یافته و اکنون از مخارج عمومی در ایالات متحده فراتر رفته است. موسسات عمومی و دانشگاهی این کشور به طور فزایندهای درخواستهایی را برای ثبت اختراعات کشاورزی و حقوق مالکیت جدید برای گونههای گیاهی ارائه میکنند.
با این حال، بخش خصوصی چین نقش نسبتاً کمرنگی در تجاریسازی نوآوریهای بذر ایفا میکند. در حالی که شرکتهای خصوصی در ایالات متحده سه چهارم تحقیقاتی را انجام میدهند که منجر به کاربردهای تجاری در حوزه کشاورزی میشود، شرکتهای چینی تنها مسئول ۱۰ تا ۲۰ درصد تحقیق و توسعه در این بخش هستند. این مسئله تا حدی به دلیل عدم وجود ارتباط منسجم بین اجزای مختلف صنعت و پراکندگی آنها است. صنعت بذر چین شامل حدود ۶۴۰۰ شرکت ثبت شده است که عمدتاً شرکتهای کوچک مقیاس هستند.
با درک این نقطه ضعف، وزارت کشاورزی و امور روستایی چین موظف شده است تا با هدایت حمایتهای دولتی به شرکتهای پیشرو که میتوانند رشد صنعت بذر تجاری کشور را تسریع بخشند، ادغام با بخش خصوصی را تشویق کند. به عبارت دیگر، از سال ۲۰۲۳ میلادی، موفقترین شرکتهای بذر در میان بزرگترین شرکتهای بذر چین که در پروسه «اکتساب و ادغام» وارد شدهاند، انتخاب خواهند شد. رویکرد «خرید، ادغام و تملیک» به عنوان سریعترین راه برای دسترسی چین به فناوریهای بذری که در کشورهای دیگر کشف شدهاند، دنبال شده است، هرچند برخی از این معاملات بزرگ آنطور که انتظار میرفت به نتیجه نرسیدهاند.
بزرگترین و پرمخاطبترین خرید در ۱۰ سال اخیر، خرید شرکت کشاورزی سوئیسی (Syngenta) توسط شرکت (ChemChina) بود. خرید یکی از ۴ شرکتی که بر بازار جهانی دانه ها و مواد شیمیایی گیاهی در جهان تسلط دارد یک پیروزی بزرگ برای کشاورزی چین محسوب می شود. با این حال، مانند بسیاری از شرکت های دولتی چین، هولدینگ های معتبر هم با زیان کار می کنند. یک شرکت فعال در حوزه تحقیقات، به دلیل موانع نظارتی چین در فروش دانه های اصلاح شده ژنتیکی در بازار چین نتوانست رشد کند.
یکی از قراردادهای بحث برانگیز چینی ها، خرید شرکت معتبر تجارت بذر ذرت داو کمیکال در برزیل به مبلغ ۱.۱ میلیارد دلار بود که با شرکت بذر Yuan Longping High-Tech Co Ltd مرتبط است. بر اساس اطلاعات درز شده از مفاد قرارداد عمومی شرکت در آن زمان این قرارداد شامل مجموعهای غیرمتمرکز از مراکز تحقیقات بذر و دسترسی به بانک ژرم پلاسم ذرت برزیلی بود.
سیاست دولت چین بر این اساس استوار است که شرکتهای بذر دولتی به خرید داراییها و برندهای معتبر فنآوری های روز کشاورزی از طریق ادغام بینالمللی ادامه دهند. چنانکه تصاحب مونسانتو توسط بایر و ادغام Dow DuPont در راستای پیگیری این سیاست ها بوده است.
اصولاً شرکتهای چینی بهمنظور بهدست آوردن مهارتها و تکنولوژیهای شرکت هدف، دست به تملک آن یا ادغام با آن میزنند. برخی از شرکتها، فناوریهای اختصاصی را تحت کنترل دارند که بهدست آوردن این فناوری از ابتدا و شروع کردن آن از صفر برای شرکتهای دیگر بسیار زمانبر و پرهزینه است. بنابراین، روش سادهتر برای دسترسی به این فناوریها این است که شرکت موردنظر را تحت اختیار بگیرند.
ادغام یا تملک، برای هر دو شرکت فرصتی را فراهم میکند که پیشرفت فناوری خود را با هم ادغام کنند و با اشتراکگذاری دانش و امکانات خود به ارزش بیشتری دست پیدا کنند. این نوع از ادغامها معمولاً به نوآوری و تولید محصولات و خدمات جدید منجر میشود. از این رو نهتنها برای شرکتها بلکه برای کل صنعت کشاورزی، سودمند است. از سویی علاوه بر فناوری و امکانات، این مورد را میتوان به مهارتها هم تعمیم داد. برخی مهارتها اختصاصی هستند و دسترسی به آنها در شرایطی ممکن است که دو شرکت با هم ادغام شوند یا یکی باید تحت کنترل دیگری در آید. البته با توجه به اهمیت صنعت بذر برای امنیت ملی چین، این ادغام ها و تملک ها به شدت توسط تنظیم کننده های دولتی در کشورهای میزبان مورد بررسی قرار گرفته است.
آمریکا و دولت های اروپایی به طور فزاینده ای از طریق بررسی های سرمایه گذاری خارجی چین به طور خاص برای جلوگیری از انتقال فناوری های کلیدی و IP این شرکتها را تحت نظر قرار داده اند. در این رابطه چندین پیگرد قانونی در ایالات متحده در مورد سرقت یا «جاسوسی اقتصادی» توسط اتباع چینی در زمینه فناوری بذر، برخی آگاهی ها را در این موارد افزایش داده است و نشان داده که در غفلت غربی ها، جمع آوری اطلاعات در صنعت کشاورزی در مقیاسی بسیار بزرگتر از آنچه قبلاً تصور می شد با موفقیت توسط چینی ها انجام می شود.
به گفته مدیر وقت اف بی آی، تحقیق در مورد همه چیز از تجهیزات نظامی تا توربینهای بادی گرفته و حتی تا دانههای برنج و ذرت را هدف قرار داده است. او هشدار داد که کشاورزی آمریکا چه از طریق دسترسی به تحقیقات شرکتهای ممتاز، انتقال اطلاعات به خارج از دانشگاه ها یا مراکز تحقیقاتی دولتی، یا از طریق کندن بذر در یک مزرعه یکی از «نرمترین اهداف» برای سرقت IP است و دولت چین میتواند از طریق ارسالهای قانونی توسط شرکتهای خارجی به دادههای اختصاصی دسترسی داشته باشد. به هر حال، رویکرد سیاست اصلی در استراتژی جدید امنیت غذایی ملی چین، تسریع پروژههای نوآوری بذر و اجرای حقوق داخلی قویتر IP برای «کاربرد صنعتی پرورش بیولوژیکی» است. محققان در سازمانهای دولتی و خصوصی چین تشویق خواهند شد تا با استفاده از پیشرفتهترین ابزارهای ویرایش ژن، توسعه انواع غلات و دانههای هیبریدی را تسریع بخشند.
حتی گمانهزنیهایی وجود دارد مبنی بر اینکه پکن در حال آماده شدن برای تصویب مجوزهای بیشتر بذرهای اصلاح شده ژنتیکی (تراریخته) است که بسیاری از کشاورزان چینی در حال حاضر برای خرید آن از بازار سیاه تلاش هایی کرده و احتمالاً آنها را خریداری کرده اند.
چین اجازه واردات حدود ۵۰ نوع محصول تراریخته از جمله سویا را می دهد. با این حال، کاشت تجاری محصولات تراریخته در کشور به جز برخی از گونههای پنبه، پاپایا، گوجهفرنگی و تنباکو تقریباً غیرقانونی است. در سالهای ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، وزارت کشاورزی ۵ گواهی ایمنی زیستی برای محصولات GMO توسعهیافته داخلی صادر کرد اما هنوز مجوزی برای کاشت دریافت نکرده اند. دولت چین باید تصمیم بگیرد که آیا اجازه فروش داخلی انواع بیشتری از دانه های تراریخته، به ویژه برای غلات را می دهد یا خیر. بدون توانایی فروش دانه های تراریخته، شرکت های کشور انگیزه کمی برای توسعه آنها دارند و اگر بذرهای تراریخته داخلی را تایید کند، دلیل آن برای عدم تایید بذرهای تراریخته خارجی برای استفاده کشاورزان چینی چیست؟
بنا به گزارشها، بخش حفاظت از محصولات شرکت BASF راه حل های نوآورانه ای را در زمینه حفاظت از محصولات، چمن و گیاهان زینتی، کنترل آفات و بهداشت عمومی ارائه می دهد. مجموعه آن همچنین شامل فن آوری هایی برای تصفیه بذر و کنترل بیولوژیکی و همچنین راه حل هایی برای مدیریت آب، مواد مغذی و تنش گیاه است. BASF AgCelence اولین محصول ثبت شده در چین تحت رده بهداشت گیاهی است. طبق نتایج آزمایشات وزارت کشاورزی چین، AgCelence عملکرد ذرت را حدود ۱۰ درصد افزایش و در نتیجه درآمد کشاورزان را افزایش داده است.
در همین حال، محصولات حفاظت از محصولات نیز استفاده از عوامل شیمیایی بسیار آلاینده و باقیمانده را کاهش دادند که منجر به غذاهای ایمن تر و حمایت از توسعه پایدار کشاورزی می شود. از سال ۲۰۱۲، پیمانکار، Becker Underwood، شرکت پیشرو در بیولوژیکی بذر در جهان را به مبلغ ۱.۰۲ میلیارد دلار خریداری کرد و با چین همکاری های بالایی برقرار کرد. امروزه پیمانکار به شدت با شرایط محلی چین سازگار شده است و در عین حال سرمایه گذاری های خود را در نوآوری کشاورزی تقویت می کند. پایگاههای تولید سبزیجات در «شوگوانگ، استان شاندونگ» با تعداد زیادی گلخانه شیشهای که باید در زمستان از آنها مراقبت شود، کار بسیار پیچیده ای است که با توجه به بلایای طبیعی مکرر، تولید محصولات کشاورزی ممکن است خطرات بسیار بالایی در مناطق تولید برنج دلتای یانگ تسه داشته باشد. همچنین یک اشتباه می تواند منجر به یک سال کمبود شود.
پیمانکار در حال ایجاد مزارع Agro-solution در این منطقه برای توسعه فرمولاسیون حفاظت از محصول، متناسب با شرایط آب و هوایی محلی و تاسیس یک کارخانه فرمولاسیون و بسته بندی جدید در استان جیانگ سو است. برای ترویج توسعه پایدار کشاورزی چین شرکت ملی غلات، روغن و مواد غذایی چین یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و پردازشگرهای گوجه فرنگی در جهان، تحقیقات پایداری را آغاز کردند. هدف این مشارکت «جوینت ونچر» مشخص کردن استراتژیهای بهبود بالقوه بر اساس مطالعه عملکرد پایداری در یک مزرعه گوجهفرنگی با تمرکز بر استفاده از مواد مغذی و محصولات محافظت از گیاه بود. مقیاس سرمایهگذاریهای کشاورزی خارجی چین با تغییر به سمت «ادغام و تملک» به سرعت در حال رشد است.
گزارش ها روند جدیدی را در سرمایهگذاریهای کشاورزی خارجی چین شناسایی میکند و نشان می دهد که چین با دور شدن از خرید زمین به سمت ادغام و تملک شرکتهای معتبر کشاورزی در مقیاس جهانی به پیش می رود. برای مثال، شرکت ملی غلات، روغن و مواد غذایی چین که متعلق به دولت است، کنترل بیشتری بر تجارت، پردازش و تدارکات کالا در زنجیره ارزش جهانی به دست آورده و یک نهاد دولتی دیگر، Bright Foods در حال کار برای جمع آوری انواع شرکت ها و برندها در ذیل حاکمیت شرکتی خود است، در این میان گروه خصوصی New Hope یک شرکت خوراک دام، سرمایه گذاری های مشترکی را با استرالیا و نیوزیلند ایجاد کرده است تا تقاضا برای محصولات پروتئین حیوانی در چین را برآورده کند.
در سال ۱۹۹۵ لستر براون درکتاب «چه کسی چین را تغذیه خواهد کرد؟ فراخوان بیداری برای یک سیاره کوچک»، به این نتیجه رسید که چین باید از بازارهای بین المللی استفاده کند تا به خواسته های جمعیت ثروتمندتر پاسخ دهد. از آن زمان، نه تنها کشاورزی چین تقاضای ملی را برآورده کرده است، بلکه به عنوان صادرکننده غلات و فناوری های کشاورزی تکتازی میکند.
نسبت خودکفایی چین می تواند به کمک فراگرد ادغام و تملک شرکتهای بزرگ و چند ملیتی، کشاورزی چین را در سال ۲۰۳۰ به خودکفایی ۹۵ درصدی برساند و چین به سادگی بین ۳۰ تا ۳۵ میلیون تن غلات و حدود ۹ میلیون تن انواع نهاده مرغوب، سموم، بذور و اسپرم را وارد کند.
منبع: خبرنگار مهر
نوشته های مشابه
