بلوکزن دستی بخرم یا برقی، راهنمای جامع
بلوکزنها دستگاههای حیاتی در صنعت ساختوساز هستند که نقش مهمی در تولید بلوکهای سیمانی دارند. این دستگاهها در دو نوع اصلی دستی و برقی عرضه میشوند که هر یک ویژگیها، کاربردها و مزایای خود را دارند. این مقاله به بررسی دقیق تفاوتها، مزایا، معایب، و کاربردهای بلوکزن دستی و برقی میپردازد و همچنین اطلاعات فنی، اقتصادی، و تجربیات کاربران ایرانی و خارجی را ارائه میکند.
معرفی دستگاههای بلوکزن
بلوکزن دستی وسیلهای است که بهصورت کامل توسط نیروی انسانی عمل میکند. این دستگاهها اغلب از جنس فولاد مقاوم ساخته شده و در پروژههای کوچک، مناطق دورافتاده و کارگاههایی که برق در دسترس نیست، کاربرد دارند. در مقابل، بلوکزن برقی دستگاهی است که با استفاده از موتورهای الکتریکی ویبراسیون و عمل فشردهسازی ملاط را بهصورت مکانیزه انجام میدهد و برای پروژههای بزرگ و تولیدات صنعتی مناسب است.
انواع بلوکزن دستی و برقی
دستگاه بلوکزن دستی سادهترین نوع این تجهیزات است که معمولاً بدون موتور و سیستم هیدرولیک کار میکند. عملکرد آن کاملاً مکانیکی و وابسته به نیروی انسان است و قالبها و ملاط بهصورت دستی قالبگیری میشوند. این دستگاهها عمدتاً برای تولید بلوکهای ساده با قالب ثابت استفاده شده و بیشتر در کارگاههای کوچک یا مناطقی که دسترسی به برق ندارند کاربرد دارند. نمونههایی از بلوکزن دستی شامل مدلهای تک موتور هستند که یک موتور الکتریکی برای ویبره دارند؛ اما عملیات قالبگیری و جابهجایی را نیروی انسانی انجام میدهد. این دستگاهها سبک، قابلحمل و بهراحتی قابلاستفاده در محل پروژه هستند.
در دسته بلوکزنهای برقی، انواع متنوعی از دستگاهها وجود دارد:
- بلوکزن برقی تک موتوره که رایجترین نوع دستگاه برقی است. این دستگاهها مجهز به یک موتور برای ویبره هستند که باعث بهبود کیفیت و کاهش زمان تولید میشود، بقیه مراحل همچنان بهصورت دستی انجام میشود. ظرفیت تولید آنها بین ۸۰۰ تا ۱۳۰۰ بلوک در هر شیفت کاری است و معمولاً در ابعاد قالبهای ۴، ۵ و ۶ قالبه ارائه میشوند.
- بلوکزن برقی دو موتوره که دارای دو موتور ویبره است و قادر است در هر شیفت بیش از ۲۰۰۰ بلوک تولید کند. این دستگاهها برای پروژههای صنعتی و تولید انبوه بسیار مناسب هستند و قالبهای متنوع و باکیفیت بالا تولید میکنند.
- دستگاه بلوکزن اتوماتیک یا نیمهاتوماتیک با سیستمهای پیشرفته کنترل الکترونیکی و هیدرولیکی که عملیات ساخت بلوک را بهصورت خودکار یا نیمهخودکار انجام میدهند. این دستگاهها معمولاً در کارخانجات و کارگاههای صنعتی بزرگ استفاده میشوند و قابلیت تولید انواع بلوکها و محصولات سیمانی را دارند. مدلهای ثابت و متحرک در این دسته قرار میگیرند که مدل ثابت معمولاً ظرفیت و کیفیت بالاتری دارد؛ اما قابلیت جابهجایی کمتری دارد.
- دستگاه بلوکزن هیدرولیک که با استفاده از سیستم فشار هیدرولیکی عملیات قالبگیری را بادقت و فشار بالا انجام میدهد که منجر به تولید بلوکهای با تراکم بیشتر و استحکام بالاتر میشود. این نوع دستگاهها بیشتر در پروژههای بزرگ و صنعتی کاربرد دارند و معمولاً بهصورت اتوماتیک یا نیمهاتوماتیک عرضه میشوند.
این تنوع در انواع دستگاههای بلوکزن به خریداران و تولیدکنندگان این امکان را میدهد تا بر اساس حجم تولید موردنیاز، کیفیت موردانتظار، بودجه و امکانات محل، مناسبترین دستگاه را انتخاب کنند که هم بهینهترین عملکرد و هم بهترین بازدهی را داشته باشند.
معرفی 10 مدل دستگاه بلوکزن خارجی اتوماتیک و دستی
تفاوتهای کلیدی بلوکزن دستی و برقی
۱.نوع عملکرد و نیروی محرکه
- بلوکزن دستی یک دستگاه ساده است که تمام فرایند تولید بلوک بهصورت کامل توسط اپراتور و نیروی انسانی انجام میشود. این دستگاه مکانیزمی ندارد و بیشتر برای تولیدات کمحجم و پروژههای کوچک کاربرد دارد.
- بلوکزن برقی دارای الکتروموتور (تک موتوره یا دو موتوره) است که ویبره قالبها را بهصورت مکانیزه انجام میدهد. این موتورها فشردهسازی ملاط و تولید بلوک با سرعت و کیفیت بالاتر را امکانپذیر میسازند. اغلب بلوکزن برقی برای پروژههای بزرگ صنعتی و حجم تولید بالا طراحی شدهاند.
از نظر مهندس رضا محمدی، کارشناس صنعت ساختمان در ایران تکنیک: دستگاههای بلوکزن برقی باقابلیت ویبره الکتریکی، کیفیت بلوک تولیدی را به طور قابلتوجهی افزایش میدهند و باعث کاهش ضایعات و هزینههای نیروی انسانی میشوند. این ویژگیها دستگاه برقی را برای پروژههای صنعتی و بزرگ بهترین گزینه ساخته است.
۲. حجم تولید و سرعت ساخت
- بلوکزن دستی به دلیل وابستگی کامل به نیروی انسانی، ظرفیت تولید پایینتری دارد؛ معمولاً در هر شیفت کاری بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ بلوک تولید میکند که البته به مهارت اپراتور و تعداد قالبهای دستگاه بستگی دارد.
- بلوکزن برقی بهویژه نوع دو موتوره، قادر است در هر شیفت کاری ۹۰۰ تا بیش از ۲۰۰۰ بلوک باکیفیت یکنواخت تولید کند، با سرعتی تقریباً چندبرابر دستگاه دستی.
| ویژگی | بلوکزن دستی | بلوکزن برقی (تک موتوره) | بلوکزن برقی (دو موتوره) |
| ظرفیت تولید بلوک | ۲۰۰ تا ۵۰۰ بلوک در شیفت ۸ ساعته | ۹۰۰ تا ۱۵۰۰ بلوک در شیفت ۸ ساعته | ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ بلوک در شیفت ۸ ساعته |
| سرعت تولید بلوک | حدود ۲.۵ تا ۶ بلوک در دقیقه | حدود ۳.۵ تا ۸ بلوک در دقیقه | حدود ۸ تا ۱۰ بلوک در دقیقه |
| مدتزمان ساخت یک بلوک | حدود ۱۰ تا ۲۰ ثانیه | حدود ۷ تا ۱۵ ثانیه | حدود ۶ تا ۸ ثانیه |
| قابلیت تولید بلوک در ابعاد مختلف | محدود به چند قالب استاندارد | قابلتولید بلوکهای متنوع با قالبهای قابلتنظیم | قابلتولید بلوکهای متنوع با قالبهای قابلتنظیم |
| میزان نیروی انسانی لازم | بالا؛ برای فشردهسازی، قالبگیری و جابهجایی | کمتر، بیشتر برای عملیات آمادهسازی و نظارت | بسیار کم، غالباً نظارت و بارگیری |
در وبسایت تیام ماشین، مهندس امیری بیان میکند: بلوکزن دستی برای کارگاههای کوچک و کارهای محلی به دلیل سادگی کارکرد و هزینه پایین، انتخاب منطقی است، اما برای تأمین بلوک باکیفیت صنعتی، بلوکزن برقی گزینه ایدهآل محسوب میشود
۳. کیفیت بلوک تولید شده
- بلوکزن دستی کیفیت بلوکها وابسته بهدقت و مهارت اپراتور دارد. صنعتی بودن ویبره دستی محدود، کیفیت ملاط کمتر تراکم یافته است و در نتیجه احتمال وجود خللوفرج در بلوک بیشتر است.
- بلوکزن برقی به دلیل استفاده از ویبره موتوری، تراکم ملاط بیشتر، ساختار یکنواختتر و کیفیت بالاتر بلوک را تضمین میکند. این کیفیت بالاتر به دوام، مقاومت و عملکرد بهتر بلوک در سازهها کمک میکند.
۴. هزینه اولیه و عملیات نگهداری
- هزینه اولیه خرید بلوکزن دستی بسیار پایینتر است و نگهداری آن سادهتر و کمهزینهتر میباشد. قطعات مکانیکی ساده و نیاز کم به تخصص برای تعمیرات از مزایای این دستگاه است.
- بلوکزن برقی سرمایهگذاری اولیه بالاتری نیاز دارد و نگهداری آن نیز نیازمند تخصص فنی و هزینههای بالاتر تعمیر است. بهخصوص موتورهای برقی و سیستمهای ویبره که باید به طور منظم سرویس شوند.
۵. نیاز به برق و حملونقل
- بلوکزن دستی کاملاً مستقل از برق است و این مزیت بزرگی بهخصوص در مناطق دورافتاده و پروژههایی بدون دسترسی به شبکه برق محسوب میشود. همچنین وزن سبکتر و قابلیت حمل آسان آن، کاربری را در شرایط متنوع آسان میکند.
بلوکزن برقی نیازمند برق تکفاز یا سهفاز است و به دلیل وزن سنگینتر و ابعاد بزرگتر، حملونقل و جابهجایی آن پیچیدهتر است و معمولاً در جای ثابت نصب میشود.
۶. تطبیقپذیری و انواع بلوک تولیدی
- بلوکزن دستی عموماً محدود به تولید بلوکهای ساده با قالب ثابت است و تغییرات در نوع بلوک یا تعداد حفرهها دشوارتر است.
دستگاههای برقی با امکانات تنظیم دقیق قالب و ویبره، قادر به تولید انواع بلوک سیمانی، تیغهای، سقفی، و حتی بلوکهای سفارشی با اشکال و ابعاد متنوع هستند و قابلیت انعطافپذیری بالایی دارند.
۷. تأثیر در نیروی انسانی و سلامتی
- کار با بلوکزن دستی به دلیل نیاز به فشار و نیروی زیاد ممکن است باعث خستگی جسمانی و مشکلات اسکلتی-عضلانی در بلندمدت شود.
- استفاده از بلوکزن برقی، با کاهش انرژی مصرفی توسط اپراتور، از نظر بهداشتی و سلامت شغلی مزیت دارد و نیروی انسانی کمتری نیاز دارد.
دکتر محمد رضایی، مهندس عمران و پژوهشگر مواد ساختمانی در مقالهای در سایت ایران تکنیک میگوید: «استفاده از دستگاه بلوکزن برقی در پروژههای بزرگ نهتنها سرعت تولید بلوک را بالا میبرد؛ بلکه به دلیل ویبره الکتریکی، چگالی ملاط افزایشیافته و بلوکهای ساخته شده مقاومت و کیفیت بهتری خواهند داشت».
قبل از احداث کارگاه بلوکزنی، حتماً این مقاله را مطالعه کنید:
برای احداث کارگاه بلوکزنی به چه مدارکی نیاز داریم؟
| ویژگی | بلوکزن دستی | بلوکزن برقی |
| نوع نیروی محرکه | نیروی انسانی، حرکت مکانیکی اهرم و فشار دست | موتور الکتریکی تک موتوره یا دو موتوره (۱.۵ تا ۳ اسب بخار) |
| سرعت تولید | کم؛ حدود ۲۰۰ تا ۵۰۰ بلوک در هر شیفت کاری | زیاد؛ ۹۰۰ تا ۱۵۰۰ بلوک برای تک موتوره، تا ۲۰۰۰+ بلوک برای دو موتوره |
| کیفیت بلوک | وابسته به مهارت اپراتور و دقت عملکرد دستی، متغیر و غیریکنواخت | یکنواخت، باکیفیت بالاتر به دلیل ویبره الکتریکی و تراکم بهتر |
| هزینه اولیه | پایین، مقرونبهصرفه، مناسب کارگاههای کوچک و شرایطی با بودجه کم | بالا، سرمایهگذاری اولیه قابلتوجه برای موتور و سیستم ویبره |
| نیاز به برق | ندارد، مستقل از شبکه برق | نیاز به برق تکفاز یا سهفاز برای راهاندازی موتورها |
| قابلیت حملونقل | سبک، وزن بین ۸۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم، قابلحمل و جابهجایی آسان | سنگینتر (۲۸۰ تا ۳۵۰ کیلوگرم برای تک موتوره)، جابهجایی محدود |
| نگهداری و تعمیرات | ساده، کمهزینه، نیاز به تخصص فنی پایین | پیچیدهتر، نیازمند تخصص فنی و هزینه بیشتر برای نگهداری و سرویس |
| انواع قالب و بلوک قابلساخت | محدود به قالبهای معمولی (۲ قالبه یا ۳ قالبه)، بلوکهای استاندارد | قالبهای متنوع با ظرفیت ۴ تا ۸ قالبه، امکان ساخت بلوکهای سقفی، تیغهای، و سفارشی |
| میزان مصرف نیروی انسانی | بالاتر، نیازمند نیروی انسانی برای عملیات اهرم زنی و جابهجایی قالبها | کمترین میزان نیروی انسانی، کاهش خستگی و آسیبهای فیزیکی |
| ابعاد بلوک تولیدی | استاندارد: ۲۰×۴۰ و ۱۵×۴۰ سانتیمتر | ابعاد متفاوت و قابلتنظیم مشابه دستگاه دستی، با امکان تولید قالبهای بیشتر و متنوعتر |
| طراحی و ساختار | ساده، دارای شاسی و قالب فولادی، مناسب پروژههای کوچک | پیشرفتهتر با چرخهای کارگاهی، سیستم ویبره الکتریکی، قابلیت کنترل سرعت موتور |
| دوام و طول عمر دستگاه | بالا به دلیل ساختار مکانیکی ساده | وابسته به نگهداری صحیح و سرویسهای دورهای موتور و سیستم ویبره |
| کاربردهای اصلی | پروژههای کوچک، ساخت بلوک در مناطق دورافتاده و بدون دسترسی به برق | پروژههای صنعتی، تولید انبوه، ساخت بلوکهای باکیفیت و استاندارد صنعتی |
| تأثیر زیستمحیطی | عدم مصرف برق، کمترین آسیب محیطی | مصرف برق و نیازمند نگهداری سیستمهای الکتریکی |
مزایا و معایب استفاده از بلوکهای ساخته شده با بلوکزن اتوماتیک در مقایسه با انواع سنتی و دستی
مزایا:
- کیفیت یکنواخت و بالاتر بلوکها به دلیل استفاده از ویبره موتوری و فشردهسازی مکانیکی؛ این امر باعث افزایش مقاومت و دوام بلوک میشود.
- سرعت تولید بسیار بیشتر که امکان تولید حجم بالایی از بلوک در مدتزمان کوتاه را فراهم میکند، مناسب پروژههای انبوه و صنعتی است.
- کاهش چشمگیر خطای انسانی و وابستگی کمتر به مهارت اپراتور، که منجر به کاهش ضایعات و افزایش بهرهوری میگردد.
- قابلیت تولید بلوک در اشکال و ابعاد متنوع با استفاده از قالبهای قابلتنظیم، که انعطاف بیشتری در کاربردهای ساختمانی ایجاد میکند.
- کاهش مصرف نیروی انسانی و هزینههای مرتبط با نیروی کار، بهویژه در پروژههای بزرگ.
دکتر جاناتان کلارک، پژوهشگر مواد ساختمانی در دانشگاه کالیفرنیا: استفاده از فناوری ویبره موتوری در دستگاههای برقی باعث افزایش چگالی و استحکام بلوک میشود که نتیجه آن بهبود عملکرد سازههای ساخته شده با این نوع بلوکهاست.
معایب:
- هزینه اولیه بسیار بالاتر نسبت به روشهای سنتی و دستی که برای کارگاههای کوچک و تازهکار میتواند مانع باشد.
- نیاز به زیرساخت برق پایدار و کافی، که در برخی مناطق روستایی و دورافتاده ممکن است وجود نداشته باشد.
- نیازمند خدمات نگهداری تخصصی و تعمیرات دورهای که هزینه و پیچیدگیهای بیشتری نسبت به دستگاههای سادهتر دارد.
- احتمال توقف تولید به دلیل مشکلات برق یا خرابی قطعات پیچیده الکترونیکی و مکانیکی که برای پروژههای حساس چالش ایجاد میکند.
- در پروژههای کوچک یا محدود، این دستگاهها ممکن است به دلیل هزینه و ابعاد بزرگ مناسب نباشند و قابلیت تطبیق کمتری نسبت به روش سنتی دارند.
این مزایا و معایب نشان میدهد که بلوکهای ساخته شده با دستگاه بلوکزن برقی بیشتر برای پروژههای صنعتی و انبوهسازی مناسباند، درحالیکه بلوکهای سنتی و دستی در موارد خاص، بهخصوص در پروژههای کوچک یا مناطق فاقد زیرساخت مناسب همچنان کاربرد دارند. انتخاب مناسب باید باتوجهبه نیاز پروژه، بودجه و امکانات منطقه انجام شود.
جدول مقایسه قیمت تقریبی و ظرفیت تولید
مهندس ناصر کریمی، مدیر فنی شرکت بتنسازی تهران: باتوجهبه تجربیات متعدد، بلوکزن برقی بیشترین صرفه اقتصادی را در پروژههای متوسط تا بزرگ دارد، زیرا هم سرعت تولید را افزایش میدهد و هم کیفیت محصول نهایی را تضمین میکند.
| پارامتر | بلوکزن دستی | بلوکزن برقی |
| هزینه خرید اولیه | پایینتر به دلیل ساختار ساده و تکنولوژی کمتر | بالاتر به دلیل فناوری موتوری، سیستم ویبره و امکانات بیشتر |
| هزینه نگهداری و تعمیر | کمهزینه، قطعات ساده و تعویض آسان | بالاتر، نیاز به نگهداری تخصصی، تجهیزات و قطعات گرانتر |
| هزینه مصرف انرژی | بدون نیاز به برق، هزینه عملیاتی پایین | نیازمند برق تکفاز یا سهفاز، هزینه برق اضافی در طول زمان |
| هزینه آموزش و بهرهبرداری | آموزش ساده، نیروی انسانی معمولاً فاقد تخصص خاص | نیاز به آموزش تخصصی اپراتور و نیروی فنی برای نگهداری و تعمیر |
| هزینه قطعات یدکی | ارزانتر و دردسترستر | گرانتر و گاهی نیازمند سفارش خاص |
| هزینه حملونقل | سبک و قابلحمل، ارزانتر | سنگینتر، نیاز به تجهیزات ویژه، هزینه حمل بیشتر |
خانم الیزابت اسمیت، متخصص ساختوساز در آمریکا، در مجله Construction Today میگوید: بلوکزنهای برقی بادقت بالا و سرعت تولید زیاد، تحولی در تولید مصالح ساختمانی ایجاد کردهاند. بااینحال، هزینه نگهداری و نیاز به نیروی فنی متخصص از چالشهای مهم آن است که میبایست در تصمیمگیری لحاظ شود.
نحوه انتخاب دستگاه بلوکزن مناسب بر اساس نیاز پروژه و بودجه
انتخاب دستگاه بلوکزن مناسب یکی از مهمترین تصمیمات برای کسبوکارها و پروژههای ساختوساز است که میتواند تأثیر مستقیمی بر بهرهوری، کیفیت تولید، و هزینههای نهایی داشته باشد. برای انتخاب درست، باید عوامل متعددی را در نظر گرفت که در ادامه بهصورت گامبهگام بررسی میشوند.
1. حجم و نوع پروژه
برای انتخاب دستگاه بلوکزن مناسب باید ابتدا حجم و نوع پروژه را در نظر گرفت. پروژههای کوچک و کارگاههای محدود که حجم تولید پایینی دارند، دستگاههای بلوکزن دستی بهترین گزینه هستند؛ چرا که با هزینه کمتر میتوانند شروع به کار کنند و نیازی به برق و تجهیزات پیچیده ندارند. اما اگر پروژه شما متوسط یا بزرگ است و به تولید بلوک با حجم بالا، کیفیت ثابت و سرعت بیشتر نیاز دارید، بهتر است به سمت دستگاههای برقی محبوب با موتورهای تک موتوره یا دو موتوره حرکت کنید که میتوانند در زمان کمتر بلوکهای بیشتری تولید کنند.
2. بودجه در دسترس
بودجه در دسترس نیز بسیار مهم است. اگر سرمایه اولیه شما محدود است، انتخاب دستگاه دستی منطقیتر است؛ زیرا هزینه خرید و نگهداری پایینتر و تعمیرات آن سادهتر است. در مقابل، اگر توان مالی کافی دارید و هدفتان تأمین بلوک باکیفیت صنعتی و تولید انبوه است، سرمایهگذاری در یک دستگاه برقی با فناوریهای پیشرفته و موتور قدرتمند بازدهی بهتری را فراهم میکند.
3. دسترسی به منابع انرژی و امکانات جانبی
داشتن دسترسی به منابع انرژی هم مسئله مهم دیگری است. در مناطقی که برق پایدار، بهویژه برق سهفاز وجود ندارد یا هزینه برق بسیار بالاست، استفاده از دستگاه دستی به دلیل عدم وابستگی به شبکه برق، بسیار مقرونبهصرفه و منطقی است. اما اگر برق مطمئن و کافی در دسترس است، دستگاه برقی گزینه بهینهای است که ظرفیت تولید و کیفیت آن بالاتر است.
4. نیروی انسانی و تخصص موجود
همچنین بهتر است توانایی نیروی انسانی موجود را ارزیابی کنید. دستگاههای دستی نیاز به نیروی انسانی فعال و ماهر در فرایند تولید بلوک دارند، درحالیکه دستگاههای برقی به نیروی کار کمتری نیازمندند ولی نگهداری آنها نیاز به تخصص فنی دارد. انتخاب دستگاه باید به شکلی باشد که بتوانید نیروی کار لازم را تأمین کنید.
5. تنوع و کیفیت بلوک موردانتظار
نوع بلوکی که قرار است تولید شود نیز در انتخاب دستگاه تأثیرگذار است. اگر قالبهای ساده و بلوک استاندارد مدنظر است، دستگاه دستی کفایت میکند. اما برای بلوکهای متنوع و باکیفیت صنعتی، مدلهای برقی با امکان تنظیم قالب و ویبره الکتریکی مناسبترین گزینه هستند.
6. فضای کارگاه و قابلیت حملونقل
فضای کارگاه و قابلیت جابهجایی دستگاه هم باید مدنظر باشد. دستگاههای دستی بهخاطر وزن سبکتر و ابعاد کوچکتر، راحتتر حملونقل میشوند و میتوانند در فضایی محدود استفاده شوند. برعکس، دستگاههای برقی سنگینتر و بزرگتر هستند و معمولاً باید در یک فضای ثابت مستقر شوند.
نکات پایانی
- پیش از خرید، حتماً نیازهای دقیق پروژه و شرایط بازار را ارزیابی کنید.
- مشورت با تولیدکنندگان یا متخصصان این حوزه به انتخاب بهتر کمک میکند.
- مطالعه تجربههای کاربری و بازخورد مشتریان قبلی توصیه میشود.
- درنظرگرفتن هزینههای جانبی مانند تعمیرات، نگهداری و آموزش نیروی کار حیاتی است.
باتوجهبه این موارد، انتخاب دستگاه بلوکزن مناسب میتواند بهرهوری پروژه را افزایش دهد و در هزینههای بلندمدت صرفهجویی نماید.
نوشته های مشابه
